Header Ads

Dernières Nouvelles

ECO, ey yoo ! kono hol to fewnate ? (Aliw KUME)




Ñande 21 bowte 2019, lamɗo leydi Kodduwar hono Alasan Watara habri en wonnde kaalis faraŋ CFA ko nattata hutorede e nder leyɗele jeenay CDEAO ɗe. Ɗen leyɗele jeenay ngoni jeyaɗe e dental faggudu e koppareeje hirnaange Afrik (UEMOA).

Nduttoɗen e taariq faraŋ CFA o :

Hay sinno eɓɓanoma e hitaande 1939, ko ñande 25 bowte 1945, Sarl De Gool siifi jibinannde on kaalis biyateeɗo faraŋ CFA (koppareeje renndo Afrik). Caggal nden siifannde e Reene Pelewen jagorɗo kalfinanoɗo faggudu e Jak Sustel jagorɗo kalfinanoɗo leyɗele jiimaandi Faraye on saha, kañum en ne ciifi, nde jayna e jaynde laamu Farayse ñande 26 bowte 1945, ñalawma nde Farayse siifanno toŋnganɗe Boroton Wuud.

Faraŋ CFA, ko innde kaalisaaji ɗiɗi nannduɗi donaaɗe e njimaandi Farayse taw hutorto ɗum ko leyɗele sappo e naay (14) afriyaŋkooje, ko ɓen ndenndi ngoni diwan faraŋ. On kaalis ñamate ko nder diwan UEMOA (Dental faggudu e koppareeje hirnaange Afrik) e CEMAC (Renndo faggudu e koppareeje hakkundere Afrik).

UEMOA renndini ko leyɗele jeetati hono Bene, Burkina, Kodduwar, Gine Bisawo, Maali, Niser, Senegal e Toogo) taw ko e njimaandi BCEAO (Suudu faggudu hirnaange Afrik). CEMAC renndini ko leyɗele jeegom hono Kameruun, Koŋngo, Gaboŋ, Gine Ekuwatoriyal, Hokkundere Afrik e Cad) taw ko e njimaandi BEAC (Suudu faggudu hakkundere Afrik).
Caggal ɗiɗo suuɗi hirnaange e hakkundere Afrik ɗe, tataɓo o ko suudu faggudu farayse. Ko e ndu suudu tataɓo, farayse halfiniri faraŋ CFA o e nokku Oro to (Oro ko kaalis mo Farayse e yoga e leyɗele Orop kutorto). Kono ɗum way kono luwas ni sabu e ngun kalfagu, leyɗele gonɗi e nder diwan faraŋ ɗe, feccere (50%) e ngalu maɓɓe e kaŋŋe maɓɓe ngoni ko to faggudu farayse. Kadi kaalis faraŋ CFA o ko to Samaliyer e nder leydi Farayse fewnate.

ECO, ey yoo !

Eco ko innde kaalis taw ko leyɗele sappo e joy jeyaaɓe e renndo faggudu leyɗele hirnaange Afrik (CEDEAO) ndenndi. E on kaalis leyɗele jeetati gonɗi e nder UEMOA (Dental faggudu e koppareeje hirnaange Afrik) ɗi fof ne hen e yantude e Kap-wer, Gammbi, Gaana, Gine, Liberiya, Nigeriya e Sireya Lewon. Eco fudɗoto hutorede ko hitaande faande e lewru morse 2020.  Ko hawni hen tan fudɗoto hutoraade on kaalis ko leyɗele jeyaɗe e UEMOA tawo. Leyɗele keddiɗe ɗe gooto hen fof ne jogi kaalis mum. Wadde mate ɓe padat ha ɓe ƴeewa no ECO wayi, no sifori, so ina yaka walla yakata, nde ɓe pudɗo kamɓe ne hutorade on kaalis walla ? Ɓele ɗum ala ko soomi hen ?
Kono non, BCEAO ne wellita e halfinde faggudu mum e kaŋŋe mum e suudu nde wela fof. Kadi laamu Farayse wonta tawtoro batuuji ɗen leyɗele. Hol ko heddi so won laamɓe afriknaaɓe ɓe tinno, ɓe ngannda wona Farayse foti mbamtude leyɗele maɓɓe ala ko kamɓe poti nawrudeɗe yeeso.

Peewnugol ECO :

Eɗen nganndi kam kaalis faraŋ CFA fewnate ko to leydi Farayse ha joni. So tawi hutortoɓe on kaalis ne ngacca on kaalis, ne kutoro kaalis godɗo biyate ECO, on kaalis jogorɗo arde ñande 2020, hol to jogori fewnoyede ? Ɓele ko to Farayse walla ko wotiri e leyɗele UEMOA ɗe ? Ɗum ne foti wonde ngoƴa ɓen jogorɓe hutoroyaade ECO.

Won wiiɓe Oro gooto weccata ko teemedde ɗiɗi e capanɗ naay Eco (1€=1200 eco). So tawi ko non, ngannde kala kaalis mo nedɗo moftuno yo anndu ko feccere mum jogoyto (Yeru : 1 miliyoŋ wontata ko teemedere ujunere walla ko jaranno teemedere wontata ko teemedde ɗiɗi). so heddima non e ko 1€ weccanno faraŋ CFA ko (1€=655F CFA) , ɗum ene seɓori.
Eskey Afrik !

Aliw KUME, afriknaajo   

6 commentaires: