28 siilto ne siftina en Saydu Kan, timtorgal (Aliw KUME)

Hol ko haɗata en siftorde 28 siilto , ñalawma mo jambaaro mawɗo dokkuɗo ngurndam mum fof renndo mum, leñol mum ha e dowla mum ruttino e Geno. Siftorde o ñalawma ko fodde men sabu Saydu Kan ene jeya e worɓe duumiɓe e hakkilaaji. O wonno ko ganndo, tariikiyaŋke, ngannduɗo renndo, yimiyaŋke, dillannoɗo e dawrugol leydi Muritani. E o ñalawma kawruɗo e duuɓi sappo e ɗiɗi ko o yaltuno aduna, eɗen ngarta e ngurndam makko keewɗo fayida.

Saydu Kan yi'i aduna ko ñade 21 yarkomaa 1947 to wuro ene wiye Teekaan e nder leydi Muratani. Ganndiranoɗo e innde Mustafa Booli Kan, o jaŋngi e duɗal Federb to Ndar (Senegal). Jinnoɗo ganndal, o waɗii heblo to leydi Riisi, o jaŋngi e duɗal jaaɓi hatiirde mo Ndakaaru, Belsik e Parii. Caggal nde o gaynii jaŋde makko to dowla Orop, o artii e leydi makko Muritani. O wonti bittowo e galle kufɗo bittugol Muritani.

O ndaari sifaa renndo leydi ɗi e ngakkere potal, o ummi o galle kufɗo bittugol Muritani. E hitaande 1977, o sosi fedde wiyateende Uño Demokaratik. O darii, o dadii haɓanaade ngam demokarasi, potal, kebtingol ɗemɗe ɓaleeɓe ɗe e nder leydi Muritani, ittude maccungaagu, ekn. Sokeedemo laabi limlimtuɗi haɗaanimo woppude ko woni e dow mum ko. O ummi e leydi he, o fa'i Orop, o woni ton jaŋnginoowo to Belsik, Siwis, Faraayse e Olannd ha o heɓi seedamfaagu e fannu jaŋnginde.

Kaɓaaɗo e dow goonga, Saydu Kan ene jeya e yimɓe jambareeɓe dadiiɓe   ngam yoltude hujjaji.  Ko o goto e almuɓɓe Seek Anta Joob timminɓe golle mumen. O haɓaama ngam wallude ɓaleeɓe.  Ko haaliyaŋke mawɗo, ɓelɗo haala, gannduɗo ko haalata e no haaldata. O waɗii jeewte keewɗe pattam lammiije.  Haala makko fof ene soomi ganndal e faayida keawɗo. O haɓanaama ɓele potal e jokkondiral ngoda e leydi Muritani.

Omo jeya e daraniiɓe leñol fulɓe e fuutaŋkaagal no fotirii. O mo anndi tariik Fuuta no feewi. Ko o kadi yimiyaŋke mawɗo. Sa yiɗii anndude Fuuta e fuutaŋkaagal hetto mo sabu o mo laaɓa ɗum.

Golle makko e heewdi, o natti Saydu mo Muritani walla mo Fuuta, ala ko Saydu mo aduna o fof. O jaŋnginii, o anndinii.

Kala titortooɗo demokarasi, potal, aada, e kala kaɓantooɗo leydi mum walla leñol mum ene foti farnoraademo. Ko daarolgal, ko maayo ganndal wonande enen sukaaɓe yidɓe ardaade leyɗeele men.

Yo leydi ɓuuɓanmo !

Aliw KUME